Στο ζήτημα του προγραμματισμού για την διαχείριση των στερεών απορριμμάτων έχει χαθεί πολύς πολύτιμος χρόνος από την Τοπική Αυτοδιοίκηση του νομού Ρεθύμνου. Ως δικαιολογία χρησιμοποιήθηκε η δήθεν σίγουρη προοπτική, ότι στα προσεχή χρόνια θα γίνει ένα παντοδύναμο εργοστάσιο στην Αγία Βαρβάρα Ηρακλείου, που θα εξαφανίζει ως δια μαγείας τα σκουπίδια των τριών νομών της Κρήτης (πλην Χανίων).
Τον τελευταίο καιρό, είδαν το φως της δημοσιότητας στα ΜΜΕ της Κρήτης πολλά δημοσιεύματα στα οποία αμφισβητείται ο ήδη νεφελώδης και αόριστος Περιφερειακός Σχεδιασμός Διαχείρισης Απορριμμάτων.
Ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου καταθέτει σήμερα τις παρακάτω προτάσεις για το θέμα αυτό. Πρόκειται για ένα πακέτο έργων και προγραμμάτων, φιλικών προς το περιβάλλον, χαμηλού κόστους, ευέλικτων και που δεν κινδυνεύουν να αστοχήσουν στο μέλλον και να χαθούν τα χρήματα που θα έχουν επενδυθεί σ’ αυτά. Οι λύσεις αυτές εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή ολοένα και περισσότερο στις προηγμένες ευρωπαϊκές χώρες. Θα περιγράψουμε αυτό το πακέτο λύσεων, αφού πρώτα εξηγήσουμε γιατί είναι αδιέξοδες οι λύσεις που προβάλλονται διαρκώς τα τελευταία χρόνια, δηλαδή των εργοστασίων θερμικής επεξεργασίας και μηχανικής ανακύκλωσης.
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΘΕΡΜΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ
Η προοπτική κατασκευής ενός εργοστασίου θερμικής επεξεργασίας, δηλαδή είτε καύσης είτε πυρόλυσης είναι και ουτοπική και επικίνδυνη, για τους παρακάτω λόγους:
1. Το κόστος κατασκευής αλλά, κυρίως, λειτουργίας ενός εργοστασίου καύσης απορριμμάτων είναι απαγορευτικό. Υπενθυμίζουμε ότι αυτό το είχε τονίσει επανειλημμένως ο μελετητής κ. Παρασκευόπουλος στην συζήτηση για τον Περιφερειακό Σχεδιασμό Διαχείρισης Απορριμμάτων πριν τρία περίπου χρόνια, στην αίθουσα του Νομαρχιακού Συμβουλίου, παρουσία όλων των αρχών και παραγόντων του τόπου. Υπολογιζόταν τότε ότι το κόστος λειτουργίας ήταν περίπου 40.000 δρχ ανά κάτοικο ετησίως. Προφανώς σήμερα θα είναι αισθητά μεγαλύτερο και λόγω πληθωρισμού και λόγω απαιτήσεων υψηλότερων προδιαγραφών.
2. Το κόστος κατασκευής ενός εργοστασίου πυρόλυσης είναι πολλαπλάσιο του εργοστασίου καύσης.
3. Είναι πολύ δύσκολο και επομένως, πολύ δαπανηρό να λειτουργεί ένα εργοστάσιο καύσης χωρίς να εκπέμπει βαρειά μέταλλα και διοξίνες πάνω από τα νομοθετημένα όρια. Για την Κρήτη, επειδή το νησί μας είναι ένας απέραντος ελαιώνας, το θέμα των διοξινών πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα. Οι διοξίνες δεν διαλύονται εύκολα στο νερό, διαλύονται όμως εύκολα στο λάδι και υπάρχει ο κίνδυνος να ρυπανθεί ο ελαιόκαρπος από τον καπνό στις περιοχές κοντά στο εργοστάσιο. Ενδεχόμενη ανίχνευσή τους σε μια μόνο παρτίδα κρητικού ελαιολάδου, θα προκαλέσει ανεπανόρθωτη ζημιά στην αγροτική οικονομία όλου του νησιού.
4. Η καύση αφήνει ένα μεγάλο ποσοστό στάχτης (περίπου 10%), η οποία είναι ιδιαίτερα τοξική και απαιτεί ειδικών προδιαγραφών ΧΥΤΑ.
5. Τα εργοστάσια θερμικής επεξεργασίας είναι πολύ υψηλής τεχνολογίας, εισαγόμενης, οπότε δημιουργούν εξάρτηση από την χώρα κατασκευής τους.
6. Τα συμβόλαια που θα υπογραφούν είναι δεσμευτικά για πολλά χρόνια και αποκλείουν αυτόματα την προοπτική ανακύκλωσης παράλληλα με την καύση.
ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ «ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ «ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗΣ» (΄Η «ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΟΓΗΣ»)
1. Η λύση της κατασκευής εργοστασίου μηχανικής ανακύκλωσης, σαν αυτό των Άνω Λιοσίων ή των Χανίων, είναι επίσης πανάκριβη. Στα Χανιά έγινε εφικτή, λόγω της ασφυκτικής κατάστασης που είχε δημιουργηθεί με τον Κουρουπητό και την δαμόκλειο σπάθη του προστίμου από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
2. Τα εργοστάσια αυτά υπόκεινται σε σοβαρές βλάβες οπότε διακόπτεται συχνά η λειτουργία τους.
3. Όταν ανακατευτούν και αλεστούν τα σκουπίδια μέσα στα απορριμματοφόρα, κανένα εργοστάσιο δεν μπορεί να τα ξεχωρίσει τόσο καλά, που να παραχθούν μετά καθαρά προϊόντα. Το κομπόστ (φυτόχωμα) που παράγεται από αυτά τα εργοστάσια είναι γεμάτο μικρά κομματάκια γυαλιού, πλαστικών, βαρειά μέταλλα και τοξικές ουσίες. Έτσι δεν το θέλει κανείς να το βάλει στον κήπο του ή στο χωράφι του και καταλήγει πάλι να θάβεται σε ΧΥΤΑ.
4. Τα άλλο προϊόν που βγάζουν αυτά τα εργοστάσια, δηλαδή ένα μίγμα κυρίως χαρτιού και πλαστικών, το λεγόμενο RDF, προορίζεται για καύση σε ειδικά εργοστάσια, αλλά ακόμα δεν υπάρχει στην Ελλάδα τρόπος διάθεσής του.
5. ΄Όλοι οι παραπάνω λόγοι συνετέλεσαν να αποτύχει και να κλείσει πέρυσι το πρώτο τέτοιο εργοστάσιο που κατασκευάσθηκε πριν λίγα χρόνια στην Καλαμάτα. Στην Ευρώπη δεν κατασκευάζονται πλέον τέτοια εργοστάσια.
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Όλα τα παραπάνω καθιστούν αβέβαιη όχι μόνο την προοπτική κατασκευής των εργοστασίων αυτών, αλλά και την ικανότητά τους να δώσουν λύση στο πρόβλημα των σκουπιδιών της Κρήτης στο απώτερο μέλλον. Γι αυτό, ο Περιβαλλοντικός Σύλλογος Ρεθύμνου προτείνει να μελετηθούν από την ΤΕΔΚ και να υλοποιηθούν οι τρεις παρακάτω προτάσεις:
1. Ανακύκλωση συσκευασιών με διαλογή στην πηγή: ΄Ήδη κατασκευάζεται στην βιομηχανική περιοχή Ηρακλείου το Κέντρο Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ). Εκεί θα διαχωρίζονται χαρτί, πλαστικά, γυαλί, αλουμίνιο κλπ μέταλλα, τα οποία θα συλλέγονται με διαλογή στην πηγή. Δηλαδή θα τοποθετηθούν σε διάφορα σημεία της πόλης του Ηρακλείου ειδικοί κάδοι, όπου οι πολίτες θα τοποθετούν αυτά τα υλικά με συγκεκριμένη μέθοδο. Επίσης παρόμοια προγράμματα είναι σε εξέλιξη σε 8 δήμους της Αθήνας, στην Πάτρα, Ζάκυνθο και σύντομα σε αρκετές άλλες πόλεις. Τα προγράμματα αυτά υλοποιούνται από την Ελληνική Εταιρεία Αξιοποίησης Ανακύκλωσης (ΕΕΑΑ) σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Το ίδιο θα γίνει και στα Χανιά. Έχει προχωρήσει το θέμα και σύντομα θα τοποθετηθούν στα Χανιά 1500 τέτοιοι κάδοι. Το Κέντρο Διαλογής θα είναι το εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης (ευτυχώς το εργοστάσιο αυτό μπορεί να λειτουργήσει και με αυτό τον τρόπο, δηλαδή να συνεργαστεί με την διαλογή στην πηγή).. Εμείς ζητάμε να ενταχθεί και το Ρέθυμνο άμεσα σε αυτό το πρόγραμμα, αφού η υπάρχουσα υποδομή στους δύο γειτονικούς νομούς μπορεί να υποστηρίξει την ανακύκλωση συσκευασιών και στον νομό μας, αλλιώς να ζητήσουμε να γίνει και εδώ ένα τέτοιο ΚΔΑΥ. ΄Άλλωστε αυτό είχε εξαγγελθεί πριν ενάμιση χρόνο από την υφυπουργό Περιβάλλοντος κα Ροδούλα Ζήση, κατά την επίσκεψή της στο Ρέθυμνο, ότι θα κατασκευαζόταν μέχρι τέλους του 2003 (!) κι από τότε δεν ξανακούστηκε λέξη.
2. Κομποστοποίηση (ή με άλλα λόγια λιπασματοποίηση) του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων (δηλαδή αποφάγια, κάθε είδους υπολείμματα κουζίνας, κλαδιά από κλαδέματα κλπ) με διαλογή στην πηγή. Είναι κάτι που γίνεται σε όλη την Ευρώπη, και ολοένα κερδίζει έδαφος σε όλες τις προηγμένες χώρες. Άλλωστε η νομοθεσία απαγορεύει πλέον να θάβονται αυτά τα υλικά. Μια μονάδα κομποστοποίησης για τον νομό Ρεθύμνου είναι ένα σχετικά απλό και φθηνό έργο και προτείνουμε να ενταχθεί στην επικείμενη τροποποίηση του Περιφερειακού Σχεδιασμού ή σε κάποιο άλλο χρηματοδοτικό πρόγραμμα. Το προϊόν που θα παράγει είναι καθαρό και, επομένως, εύκολα εμπορεύσιμο. Τεχνογνωσία και πλούσια εμπειρία υπάρχει στο ΤΕΙ Κρήτης (Εργαστήριο Διαχείρισης Στερεών και Υγρών Αποβλήτων, καθηγητής Βασίλης Μανιός).
Παράλληλα να προωθηθεί η οικιακή κομποστοποίηση. Πρόκειται για μια πολύ απλή και αποτελεσματική μέθοδο, κατάλληλη για όσα σπίτια έχουν αυλή ή κήπο. Τοποθετείται ένας ειδικός κλειστός κάδος ύψους ενός μέτρου, που απαιτεί χώρο μόλις 1-2 τετραγωνικών μέτρων, όπου ρίχνονται κάθε μέρα τα οργανικά απορρίμματα κουζίνας, αποφάγια, κλαδέματα, χόρτα κλπ και χωρίς καμία άλλη φροντίδα, μετατρέπονται σε λίγο καιρό σε καταπληκτικό λίπασμα. Σημειώνουμε ότι οι ειδικοί αυτοί κάδοι δεν εκπέμπουν οσμές. Το κόστος αγοράς του κάδου είναι μικρό και μπορεί να κατεβεί ακόμα περισσότερο με μαζική προμήθεια από τους ΟΤΑ και πώληση στους δημότες σε τιμή κόστους. Είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται εκτεταμένα στις Ευρωπαϊκές χώρες, με μεγάλο όφελος και για τους δημότες και για τους δήμους, αφού έτσι τα μισά σκουπίδια δεν καταλήγουν στο απορριμματοφόρο αλλά γίνονται άριστης ποιότητας λίπασμα. (ο κάδος δεν εκπέμπει οσμές).
3. Να μελετηθεί παράλληλα και ταυτόχρονα με τις παραπάνω προτάσεις και η αντιμετώπιση του προβλήματος-μάστιγας της ανεξέλεγκτης απόρριψης των μπάζων, μαζί με ογκώδη απορρίμματα και κάθε είδους σκουπίδια. Η σχετική νομοθεσία είναι έτοιμη εδώ και ενάμιση χρόνο και επίκειται η ψήφισή της. Προβλέπει ενεργοποίηση των εργολάβων-κατασκευαστών οικοδομών ώστε να συγκροτήσουν φορείς που θα διαχειρίζονται τα μπάζα. Η φύση όμως του προβλήματος είναι τέτοια (ανάμιξη ογκωδών και άλλων απορριμμάτων μαζί με τα μπάζα) που, κατά την γνώμη μας, θα πρέπει η Τοπική Αυτοδιοίκηση να αναλάβει πρωτοβουλία ώστε να συγκροτηθούν τέτοιοι φορείς σε συνεργασία με τους εργολάβους.
Οι τρεις παραπάνω προτάσεις προϋποθέτουν εκτεταμένη και συστηματική ενημέρωση του πληθυσμού. Πάνω σ’ αυτό το θέμα, η ΕΕΑΑ έχει μεγάλη και διαρκώς αυξανόμενη εμπειρία και μπορεί να αναλάβει αυτόν τον τομέα. Δηλαδή, αφού θα γίνεται αυτή η τεράστια εκστρατεία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του πληθυσμού για τα χαρτιά, πλαστικά, αλουμίνια κλπ, είναι εύκολο και οικονομικότερο να ενταχθεί στο ίδιο πρόγραμμα και η ενημέρωση - ευαισθητοποίηση για τα οργανικά και τα μπάζα-ογκώδη απορρίμματα.
Επειδή, όπως διαβάσαμε στον τοπικό τύπο, πρόκειται να γίνει περιοδεία δημάρχων του νομού Ρεθύμνου σε ευρωπαϊκές χώρες με σκοπό να δουν διάφορα εργοστάσια επεξεργασίας απορριμμάτων, εμείς ζητάμε να επισκεφθούν και τα συστήματα διαλογής στην πηγή και να ενημερωθούν γι αυτά.
Ο ΝΕΟΣ ΧΥΤΑ
Ο Σύλλογός μας, δεν έχει καμία αρμοδιότητα να υποδείξει που θα γίνει ο νέος ΧΥΤΑ για τον νομό Ρεθύμνου, αυτό είναι δουλειά των μελετητών. Όμως, όπου και αν γίνει, ζητάμε αυτή τη φορά να γίνει σεβαστή η Ελληνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία και να υπάρξει διαφάνεια και κοινωνικός έλεγχος κατά την κατασκευή και λειτουργία του. Επίσης να ληφθούν σχολαστικά υπ’ όψιν οι παραλείψεις, κακοτεχνίες και ανεπάρκειες του ΧΥΤΑ Ρεθύμνου αλλά και όσες τυχόν υπάρχουν του ΧΥΤΑ Αμαρίου. Είμαστε αντίθετοι στη λογική του κουκουλώματος αυτών των τυχόν ελαττωμάτων πχ του ΧΥΤΑ Αμαρίου, γιατί δήθεν αυτό εμποδίζει την βραχυπρόθεσμη λύση απελπισίας που διαφαίνεται ότι θα δοθεί (δηλαδή να πάνε όλα τα σκουπίδια του νομού σε νέο κύτταρο που θα δημιουργηθεί στον ΧΥΤΑ Αμαρίου). Αντίθετα πιστεύουμε ότι τα ελαττώματα, οι παραλείψεις, οι κακοτεχνίες και οι ανεπάρκειες πρέπει να γίνουν αντικείμενο σχολαστικής μελέτης και να χρησιμοποιηθεί η πιο σύγχρονη τεχνολογία για τη κατασκευή και λειτουργία του όποιου νέου ΧΥΤΑ.
Είναι γνωστό και πρέπει να ειπωθεί ξεκάθαρα στους πολίτες ότι η οποιαδήποτε λύση δοθεί μακροπρόθεσμα, δηλαδή είτε εργοστάσια στο Ηράκλειο είτε πλήρης ανακύκλωση με διαλογή στην πηγή, πάντα θα πρέπει να υπάρχει και ένας ΧΥΤΑ για τα μη ανακυκλώσιμα και για περιόδους με βλάβες ή απεργίες στα εργοστάσια κλπ. Και όλα δείχνουν ότι θα μας επιβληθεί να έχομε στο νομό μας ένα τέτοιο ΧΥΤΑ.
Για το ΔΣ
Ο πρόεδρος
Τσαντίλης Δημοσθένης
Ο γραμματέας
Μαρκάκης Βαγγέλης
(πηγή: www.ecocrete.gr)
| < Προηγούμενο | Επόμενο > |
|---|
