Οικολογική Επιθεώρηση

«Η περιοχή του Αμβρακικού παρουσιάζει αξιόλογες δυνατότητες τουριστικής και πολιτιστικής ανάπτυξης με αξιοποίηση των παραδοσιακών οικισμών, των αρχαιολογικών χώρων και των άλλων τουριστικών πόρων της. Παράλληλα ο Αμβρακικός Κόλπος είναι ένας από τους σημαντικότερους βιότοπους στην Ελλάδα και προστατεύεται από τη συνθήκη RAMSAR…»

Με τις δύο παραπάνω παραγράφους αρχίζει το προοίμιο της «Προγραμματικής Σύμβασης για την Ανάπτυξη και την Προστασία του Περιβάλλοντος της Περιοχής του Αμβρακικού Κόλπου» του 1985 και παράλληλα αποτελεί πιστοποίηση και επιβεβαίωση των όσων έχουν αναφερθεί ως τώρα κα ιδιαίτερα της δυναμικής και των προοπτικών που ανοίγονται όσον αφορά την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής, αλλά πάντα με αυστηρή και απαραίτητη προϋπόθεση την δημιουργία ενός πλαισίου σωστής δόμησης των προσπαθειών προς μια τέτοια κατεύθυνση, κάτι που μέχρι στιγμής δυστυχώς δεν έχει καταγραφεί. (πηγή φωτ.: Ορνιθολογική Εταιρεία)

Συγκεκριμένα το κύριο περιβαλλοντικό πρόβλημα του Αμβρακικού δημιουργείται από την αντιπαράθεση των παραγόντων του οικοσυστήματος. Τα ελάχιστα μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος (φυσικού, ιστορικού, πολιτιστικού και ανθρωπογενούς) θεωρούνται από τον ντόπιο πληθυσμό εμπόδιο στην ανάπτυξη της περιοχής, ανάπτυξη η οποία είναι το βασικό ζητούμενο από όλους τους φορείς, τοπικούς και εθνικούς, αλλά για κάποιον «ανεξήγητο» λόγο ακόμα δεν έχει επιτευχθεί…

Η προστασία του περιβάλλοντος ανεξαρτητοποιείται από την παραγωγική διαδικασία και μετατρέπεται έτσι σε μια μάταιη προσπάθεια προσωρινής διατήρησης των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του τοπίου, ενώ ταυτόχρονα οι όποιες προσπάθειες οικονομικής ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο, αναλώνονται στην κατάρτιση αναπτυξιακών σχεδίων, η εφαρμογή των οποίων δεν είναι τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από άλλη μια άσκοπη και απρογραμμάτιστη ανθρώπινη παρέμβαση στη χωρική διαμόρφωση του τοπίου με μακροπρόθεσμες συνέπειες τόσο για το φυσικό περιβάλλον όσο και για τον ίδιο τον άνθρωπο.

Με άλλα λόγια το περιβαλλοντικό πρόβλημα του Αμβρακικού είναι αναπτυξιακό κι αυτό γιατί οι αρμόδιοι τοπικοί φορείς δεν έχουν κατανοήσει το ρόλο του περιβάλλοντος ως τον κύριο αναπτυξιακό συντελεστή και παράλληλα η ελλιπής ενημέρωση προς τον ντόπιο πληθυσμό έχει οδηγήσει σε φαντασιακά μοντέλα ανάπτυξης (μαζικός τουρισμός, άναρχη δόμηση κ.α.) καθιστώντας πολλές φορές το ίδιο το περιβάλλον, στα μάτια των κατοίκων της περιοχής, τροχοπέδη στην ίδια την ανάπτυξη.

Παράλληλα με την ανεπαρκή πληροφόρηση λειτουργεί ανασταλτικά προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης και η έλλειψη περιβαλλοντικής παιδείας για το σύνολο του ντόπιου πληθυσμού με αποτέλεσμα έννοιες όπως βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και πολλαπλασιαστικές επιδράσεις από τη σωστή εφαρμογή της στο περιβάλλον και στην τοπική οικονομία, να ακούγονται σαν πολύπλοκοι επιστημονικοί όροι που μπορούν να εφαρμοστούν μόνο σε πειραματικό επίπεδο.

Πέρα από οποιεσδήποτε αντιθέσεις και αντιπαραθέσεις, η αισιόδοξη άποψη για το περιβάλλον θεωρεί ότι τα περιβαλλοντικά προβλήματα εξελίσσονται αργά και σταδιακά και η ανθρωπότητα έχει τις τεχνικές, οικονομικές και κοινωνικές δυνατότητες να προσαρμοστεί.

Όμως ενδεχόμενη επιτάχυνση και όξυνση των περιβαλλοντικών προβλημάτων ενεργοποιούμενων από τη δημιουργία φαντασιακών προσδοκιών για ανάπτυξη μέσω της απρογραμμάτιστης και αλόγιστης εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων ξεπερνά την προσαρμοστική ικανότητα του περιβάλλοντος και κατά συνέπεια καθιστά επιτακτική τη λήψη προληπτικών μέτρων ή τη δημιουργία μοντέλων ανάπτυξης (αειφορικό μοντέλο) τα οποία έχουν ως βασικό χαρακτηριστικό τον προγραμματισμό στην εκμετάλλευση και ανάλωση των φυσικών πόρων με απώτερο στόχο τις μακροπρόθεσμες θετικές επιδράσεις της ανάπτυξης στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον της εκάστοτε περιοχής._

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη: «Πρόγραμμα Αντιμετώπισης Περιβαλλοντικών Προβλημάτων και Συστήματος Λειτουργίας Προστατευόμενης Περιοχής Αμβρακικού Κόλπου». (Γραφεία Μελετών: «Γ. Βαβίζος-Κ. Ζαννάκη-Δ. Ζαφειρόπουλος & ΣΙΑ Α.Ε.»).
- «Προγραμματική Σύμβαση Αμβρακικού», Άρτα 1985.
- «Υγρότοποι: Μια πολύτιμη εθνική κληρονομιά», υπ. Γεωργίας, Γ.Γ. Δασών και Φυσικού περιβάλλοντος, Αθήνα 2001.
- «Πρόγραμμα Διαχείρισης Αμβρακικού», Τελική Διαχειριστική Μελέτη, Υ.ΠΕ.ΧΩ.ΔΕ, Αθήνα 1994.
- «Ανάπτυξη και Εφαρμογή νέων τεχνικών για τον έλεγχο της ρύπανσης, την προστασία και διαχείριση του Αμβρακικού Κόλπου», Αθήνα 2000.

Τσιτσιβός Στράτος

MSc «Σχεδιασμός Διοίκηση και Πολιτική του Τουρισμού» Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Χίος